Duurzame groei na de coronacrisis, kan dat?

De roep om groen herstel na de coronacrisis klinkt steeds luider. Burgers en overheden willen de economie na de recessie opnieuw opbouwen, met duurzame eisen aan bedrijven en investeringen. Het Nederlandse kabinet werkt aan een pakket van maatregelen, maar kan nu nog niet concreet worden. Voor de zomer moeten de contouren van het nieuwe beleid duidelijk worden.

Dat vertelde Niels Kastelijn, directeur klimaat bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, vandaag bij een webinar over Groen Herstel. Onder leiding van voorzitter Ed Nijpels van het Klimaatberaad gingen verschillende experts in discussie over de mogelijkheden om de economie te vergroenen tijdens en na de naderende recessie.

Kastelijn weet dat er nu nog weinig concrete plannen zijn over groen herstel. "We zijn nu bezig de acute crisis op te lossen en geven bedrijven noodsteun om ze overeind te houden. Duurzaamheidseisen, daar is nog geen sprake van. Maar de energietransitie gaat ook tijdens de crisis door: er verschijnen steeds meer regionale energiestrategieën. Wel zien we dat particulieren minder geld hebben voor verduurzaming."

Klimaat wordt een hobby

Volgens econoom en journalist Matthijs Bouman moet er niet te positief gedacht worden over de kansen van een crisis. "Klimaat wordt weer een hobby als we in een diepe recessie zitten. En ruimte om geld te investeren is er waarschijnlijk ook niet; in crisistijd wint vaak de partij die de hardste bezuinigingen belooft. Pas dus op als je zegt dat de coronacrisis kansen biedt." Volgens Bouman kan de overheid de komende tijd het best voorspelbaar en rechtlijnig bezuinigen, zodat bedrijven weten waar ze over een jaar of meer aan toe zijn. "Als bedrijven de koers kennen, kunnen ze vervolgens zelf kiezen om te verduurzamen. Als een schoorsteen immers niet rookt doordat er minder vraag is, kan een bedrijf bijvoorbeeld de installatie vergroenen."

De rest van het panel was positiever over de crisiskansen dan Bouman. Frank Elderson, vicedirecteur bij De Nederlandsche Bank vindt dat er nu juist maatregelen moeten komen. Volgens DNB is het emissierechtensysteem van de EU een heel effectieve manier om bedrijven groen te laten opereren. "Maar door de crisis zijn de emissierechten nu te goedkoop. Daar moet iets aan gedaan worden. Daarnaast denk ik dat het niet onredelijk is om duurzaamheidseisen te stellen aan bedrijven die staatssteun ontvangen", zegt Elderson.

Maatschappelijk rendement

Bouman is het daar mee eens: "Als het gaat om steun om werkgelegenheid te beschermen, mag de overheid van mij geen eisen stellen; die steun is puur om banen te behouden. Maar bij een redding door de overheid wordt de staat mede-eigenaar. Dan is het redelijk om daar voorwaarden aan te verbinden over duurzaamheid." Elderson: "Zulke eisen leveren uiteindelijk ook veel meer maatschappelijk rendement op voor de Nederlandse belastingbetaler."

Voorlopig heeft het kabinet geen concrete plannen voor zulke eisen, weet Kastelijn. "Maar we werken aan een pakket maatregelen dat ons economisch rendabel én groen uit de crisis moet halen. Hoe dat pakket eruitziet, weten we hopelijk voor de zomer."

Bron: Duurzaam Bedrijfsleven