Is er draagvlak voor de energietransitie?

Bij de Algemene Beschouwingen in september gaven coalitiepartijen CDA en VVD te kennen zich zorgen te maken over het draagvlak onder de bevolking voor de maatregelen die nodig zijn om de energietransitie te versnellen. Wat is de stand van zaken met betrekking tot dat draagvlak?

Onlangs is het CBS rapport  ‘Milieu en duurzame energie. Opvattingen en gedrag’ verschenen. Dit artikel in de CBS-reeks Statistische Trends beschrijft de houding tegenover het milieu en duurzame energie, en energiebewust gedrag van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder in 2017. Uit dit rapport blijkt een groot draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor de energietransitie:

• Maar liefst 90 procent van de volwassen bevolking geeft aan in het algemeen het milieu belangrijk of heel belangrijk te vinden.
• Ruim drie kwart van de bevolking zegt de noodzaak van duurzame energie in te zien, 11 procent ziet die noodzaak niet, 12 procent staat hier neutraal in.
• 47 procent heeft geen moeite met een windmolenpark in de buurt van de woonomgeving, 32 procent geeft aan daar wel moeite mee te hebben.
• 89 procent zegt dat duurzame energie bijdraagt aan een beter milieu, 8 procent is hier neutraal over, 4 procent is het niet eens met de stelling.
• 84 procent, vindt dat de overheid met subsidies duurzame energie moet stimuleren, 6 procent deelt deze mening niet, en 10 procent staat hier neutraal in.

Een meerderheid van de bevolking is zich ervan bewust dat het klimaat en het energieverbruik problemen zijn. Uit de Eurobarometer van 2017 blijkt dat 70 procent van de Nederlandse bevolking klimaatverandering als één van de vier belangrijkste problemen ervaart. Ook is het milieubesef in de periode 2012–2017 sterk toegenomen (CBS, 14 september 2018). In 2012 vond nog 40 procent dat lucht, bodem en water sterk verontreinigd zijn, in 2017 is dat toegenomen tot 55 procent. Was in 2012 nog 59 procent van mening dat er veel schade is toegebracht aan de natuur, in 2017 is dit met 75 procent fors hoger.

Tevens is een grotere groep bereid om meer belasting te betalen voor een beter milieu. Tot slot maakt bijna de helft zich zorgen over de uitputting van fossiele bronnen (Van der Lelij, De Graaf en Visscher, 2016). Dit toenemende milieubewustzijn vertaalt zich in opvattingen over duurzame energie. Zo staat driekwart van de Nederlanders positief tegenover het stimuleren van duurzame energie, slechts 2 procent is daarover negatief (Van der Lelij, Graaf en Visscher, 2016). Voorts denkt een meerderheid van de bevolking dat Nederland door de ontwikkeling van duurzame energie onafhankelijker wordt van andere landen en zijn concurrentiepositie verbetert (Van der Lelij, De Graaf en Visscher, 2016). Uit de Nationale Energieverkenning blijkt dat Nederlanders het feitelijke aandeel van het land aan duurzame energie overschatten (Schoots, Hekkenberg en Hammingh, 2017).

De Nederlandse overheid heeft de ambitie om in 2050 een volledig duurzame energievoorziening te hebben in Nederland. In het Regeerakkoord (Rijksoverheid, 2017) zijn, in het voetspoor van het klimaatverdrag van Parijs, talrijke maatregelen opgenomen die ervoor moeten zorgen dat in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent gedaald is. Op 10 juli 2018 is dit beleid in gang gezet. Tot nu toe draagt Nederland binnen de EU nog weinig bij aan het gebruik van hernieuwbare energie: het bungelt met slechts 6 procent van alle verbruikte energie uit hernieuwbare bronnen onderaan de EU-lijst (CBS, 2018). Een volledig duurzame energievoorziening lijkt dus nog ver weg. Hopelijk zijn de bevindingen van het CBS een aanmoediging voor onze beleidmakers om de inhaalslag nu in te zetten.